Educatief en misschien zelfs leuk: de tentoonstelling Met Andere Woorden in Antwerpen. Kom erachter wat taal en identiteit met elkaar te maken hebben en hoe verschillend taal kan zijn in vorm én in beleving. De website belooft 'beelden, geluiden, getuigenissen en spannende verhalen'.
Ik weet er alvast een.
De decemberfoldertjes vallen weer in de bus. En omdat de detailhandel nou eenmaal vindt dat je je nieuwjaarsinkopen niet vroeg genoeg kunt inslaan, zijn er ook aanbiedingen voor champagne. Champagne? Lang niet alle 'champagne' mag zo heten. Ze komen namelijk niet uit die streek in Frankrijk.
Is er in het Engels een woord voor ‘gedoogbeleid’? Appeasement policy, dacht ik. Maar op Engelse sites heb ik al een paar keer gedoogbeleid zien staan. Hoe Britten en Yankees het uitspreken weet ik niet, maar ze nemen het woord wel over. Vooral als gedoogbeleid in verband staat met softdrugs.
Leden van een politie-eenheid in het Engelse Avon and Somerset moeten Nederlands leren. Dit om met hun nieuwe honden te kunnen communiceren. Vanwege een gebrek aan goede, in Engeland opgeleide Duitse herders,
heeft het korps dieren van een fokker uit het Noord-Brabantse Valkenswaard
ingevoerd. Deze beesten doen hun werk prima, op een ding na. Ze verstaan geen
Engels.
Het Nederlands barst van de oorspronkelijk Franse woorden.
Van ‘rotonde’ tot ‘camembert’, van ‘president’, ‘premier’ en ‘minister’ tot ‘terrorist’
en ‘jeu de boule’. Je zou bijna vergeten dat de Fransen (en zeker de Walen) ook
het een en ander van ons hebben overgenomen.
Oud-president F.W. de Klerk van Zuid-Afrika maakt zich
zorgen om het voortbestaan van zijn moedertaal, het Afrikaans. Deze zeer aan
het Nederlands verwante taal wordt ernstig bedreigd, zei hij zaterdag tijdens
een toespraak in Amsterdam. Steeds meer Zuid-Afrikanen gaan Engels spreken.
Ik heb weer een nieuw woord geleerd: chindogu. Dat komt uit het Japans en is een met opzet nutteloos voorwerp. Zoals een eetstokje met een ventilator of een haarbeschermingsapparaat voor mie-eters.
Niet voor het eerst nemen we iets uit het Japans over. Sudoku en karate kenden we al. Evenals mangastripjes en sumoworstelaar. Wij spreken even goed Japans als dat de Japanners Nederlands spreken.
Het Russisch heeft het Nederlands een aantal woorden geschonken. Natuurlijk perestrojka en wodka, maar ook ‘pierewaaien’. Dat laatste is een verbastering van het Russische pirovati (sorry, ik ken het cyrillische schrift niet zo), wat ‘feestvieren’ betekent. →
In het Frans heb je een raar taalkundig
verschijnsel. Het woord mannequin is
mannelijk, terwijl praktisch alle mannequins vrouwelijk zijn. Fransen
zeggen dan ook Il est beau (hij
is mooi) over een mannequin. Wij Nederlanders denken dan: Hoezo
‘hij’? Het is toch een vrouw?
Hoe komt het dat
mannequin in het Frans mannelijk is? Het woord komt uit het Vlaams.
Lakenwevers uit steden als Brugge, Gent en Ieper maakten vroeger
kleding op een soort paspop van hout. Dat noemden ze een manneken,
een mannetje dus. Deze mannekens werden ook gebruikt om kleding
tentoon te stellen.
Wie tegen een Italiaan “Picobello” roept, zal slechts een verbaasde blik oogsten. Hij zal net zo slecht begrepen worden als degene die in een Franse kledingwinkel een colbert bestelt. En wist u dat im Frage geen Duits, maar Nederlands is? Dit zijn drie voorbeelden van pseudo-ontleningen. We denken dat deze woorden en uitdrukkingen uit andere talen komen, maar ze zijn zo Nederlands als klompen en kaas.
Jean-Baptiste Colbert