Afgelopen weekend was ik deelnemer aan een groot event van T. Harv Eker. Harv stond heel lekker te kletsen op het podium. Met 2000 mensen volgepakt in de RAI volgden we ademloos zijn Millionair Mind Intensive. Al ben ik normaal gesproken sceptisch; het was toch wel degelijk zeer inspirerend. Volgens Harv zit het allemaal in geordende principes die hij met een spetterende serie one liners uitlegde. Voorbeelden: Every master was first a disaster. (klinkt goed, al is het misschien niet helemaal waar). Of deze: You got to learn what to do, and then do what you learnt. Klinkt ook goed niet? Is ook niet helemaal waar. Je komt ze wel vaker tegen. De Amerikaanse haiku’s zeg maar. Think BIG act Local, is een bekende. Ook heel goed. Als je een one liner hoort meen je meteen dat het klopt. Omdat het zo simpel klinkt. Zo praktisch ook. Ook al is het niet helemaal waar, je kunt je er aan vast houden. Harv Eker, first you followed succes, then succes followed you.
Categorie: "Lekker je gelijk halen met taaltrucs"
Vergeten groenten
De term vergeten groenten is mij al vaker opgevallen. De groenten zijn vergeten, maar iedereen kan ze weer kopen. Schorseneren, koolraap en enkele hele vroege bieten zijn onderdeel van de vergeten groenten categorie. Het heeft wel iets oma-achtigs. Iets ouds. Iets wat je ooit hebt geweten maar wat nu is weggezakt. Niet helemaal want vergeten groenten zijn weer overal te krijgen. Ik zie al helemaal voor me hoe dat gaat in zo’n gezin.
Zij vraagt: Kees Jan, heb je wel groenten meegebracht? Hij zegt dan: “Vergeten”Waarop zij zegt: “He verdorie Kees Jan, hoe kan dat nou, je zou ze meebrengen…”Waarop hij antwoordt: “Ja, ik heb ze ook wel meegenomen, alleen zijn ze ook vergeten.” Waarop zij zegt: “Door wie?” Waarop hij zegt” “Door heel veel mensen, maar dus niet door mij. Voila” Waarop zij dan met haar hoofd tegen het keukenkastje aanbonkt van frustratie. Een keer of drie.
Vrouwen steeds meer ontevreden over lichaam
Ik ben altijd erg verbaasd over de fantasie van schrijfsters of schrijvers, die zich laten verleiden tot een fantasie die dan algemeen moet worden uitgedrukt. Zo las ik in een appendix van de krant een stukje van een vrouwelijke journaliste met als opening: ‘Vrouwen zijn steeds meer ontevreden over hun lichaam…’ Zo’n algemeenheid is heel aantrekkelijk. Maar ik geloof niet dat hij waar is. Je kunt het ook nog anders doen: ‘Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt…’ en dan nooit het onderzoek noemen. Klinkt al heel erg bewijsachtig. Of deze: ‘In de loop der tijd is er meer en meer ontevredenheid ontstaan bij vrouwen over hun lichaam…’ O ja? Wie zijn die vrouwen dan? En zijn er ook niet heel veel vrouwen heel blij? De truc is dus om de juiste woorden te gebruiken:
mensen
steeds meer
vaker en vaker
in de loop der tijd
uit onderzoek blijkt
Gebleken is dat keer op keer
En dan lekker je gelijk halen. Maar ik trap er niet in hoor. Namelijk, het blijkt uit wetenschappelijk onderzoek dat steeds meer mensen in de loop der tijd ontevreden zijn met de manier waarop schrijvers en schrijfsters fantasie voor algemeenheden houden.
Het effect van woorden
Wanneer je de aandacht wilt trekken met een nieuwsbericht, kun je maar het beste simpele feiten zo verwoorden dat het net lijkt alsof er iets vreselijks aan de hand is. Neutrale of positieve effecten worden gebracht als alarmerend: het aantal alcohol- en cannabisverslaafden dat hulp krijgt is in tien jaar tijd flink gestegen. Het zit ‘m in de combinatie alcohol/cannabisverslaafden en de woorden ‘flink gestegen’. Zo lijkt het net alsof er iets aan de hand is met deze groep. Het ging hier om een neutraal onderzoek om te zien of mensen wel of niet hulp krijgen. Of neem deze: Daling aantal moorden Zuid-Afrika zet door….Wanneer je dit leest lijkt het net alsof er iets met moord aan de hand is, maar in feite is er dus een verbetering in Zuid Afrika opgetreden. Ik zou wel eens dezelfde krant willen lezen, maar dan geheel en al herschreven.
Ouderen geen tandeloze tijgers
Uit een artikeltje over Ouderparticipatie in de Volkskrant:
‘Ouderen hoeven geen tandeloze tijgers te zijn. Ze kunnen gelijkwaardige partners worden voor het bestuur…’
Ik zeg altijd ‘nooit te vroeg juichen’
Je komt ze wel vaker tegen, mensen die de ‘IK ZEG ALTIJD…’ -zin paraat hebben. Op feestjes hoef je maar bezorgd naar de hond te wijzen die een heel vreemd stuk kluif naar binnen staat te schrokken, of iemand zegt zoiets als: ‘Kijk, ik zeg altijd, als het niet goed voor ‘m is, dan eet ‘ie het niet…’ En dan moet jij dat be-amen natuurlijk. Het klinkt ook heel goed, maar het is onzin he; voor je het weet zit je weer te stressen bij de dierenspoedkliniek. Het zit ‘m in dat ‘altijd’: een soort interne regel, die heel goed klinkt. Maar het is gewoon heel subjectief. Je kunt het ook met alles doen. Probeer maar.
Wanneer het regent, en iemand staat met paraplu en al klaar om naar buiten te gaan, dan zeg jij ‘Ik zeg altijd, regen zit tussen de oren…’ En dan heel pedant kijken naar de vertrekkende persoon. Of op feestjes bij je beste vrienden, dan kijkend naar hun peuter met klompvoetje, zeg je ‘Ik zeg altijd, als ‘ie een operatie wil, dan geeft ie het zelf wel aan, want zo zijn kinderen…’ En dan een stuk haring nemen en verder bluffen.
Terugblikken, het kan uren duren
Terugblikken vind ik een misleidend werkwoord. Aan de ene kant doe je met dat werkwoord alsof je het heel kort gaat hebben over iets. Zo van: ‘Zullen we even terugblikken op het project? En dan brom je even vagelijk iets over de notulen. Maar het kan ook heel goed precies andersom. Iemand stelt voor: Een korte terugblik op het project heren? en dan weet iedereen dat er een hele gedegen inhoudelijke analyse gaat komen waarbij alle punten weer opnieuw gaan worden behandeld. Hoewel blikken heel kort klinkt, kan je echt dagen, weken of maanden terugblikken. Vooral op TV. Daar blijven ze maar terugblikken, van op Gordon tot op de Tour de France van 91.
Terugblikken doe je bijna nooit in je eentje. Wie zegt er nou tegen zichzelf, met de babyfoto-albums op de schoot liggend, “Kom, laat ik eens terugblikken op mijn jeugd.” Dat zeg je toch alleen als er iemand bij je is? Die kan dan een beetje goedkeurend knikken en dan mee terugblikken. Want samen terugblikken wil wel heel goed. Net als bij de TV.
Terugblikken= omzien
Lekker algemeen je gelijk halen
Wil je als columnist of artikelschrijver inspelen op het gevoel van je lezer, dan is het gebruik van meervoud essentieel. ‘Mensen zeggen…’ of ‘Tegenstanders vinden dat….’. En dan zonder details, feiten of onderbouwing. Zo kun je de boel lekker manipuleren en je lezer in de waan laten dat het hier om heuse feiten gaat. Terwijl het natuurlijk meer een ervaring is, die de auteur deelt alsof het feiten zijn. In plaats van ‘Ik ken twee dikke vrouwen, Ellen en Annette, die het niet erg vinden dat ze dik zijn’ schrijf je, ‘dikke vrouwen zijn blij met maatje 46…’ of bij weerstand schrijf je ‘Tegenstanders zeggen dat dik zijn ongezond is…’ Klinkt ook heel goed. Gewoon niks noemen verder. Je kunt ook met percentages werken. “90% van de 513 ondervraagden vond polygamie niet prettig, terwijl ze er wel aan deden..” Klinkt ook heel goed he? Maar de groep ondervraagden was best klein. Wat zegt dat dan, die 90%? Hoe algemener, hoe vager, hoe meer gevoel de lezers erbij krijgen en hoe fijner mensen het vinden. Mannen vinden het vaak heel fijn en 80% van de vrouwen ook.
Meer overwicht op publiek door ogen sluiten
Praten met je ogen dicht is volgens mij DE manier om je publiek te overtuigen van je gelijk. Zelfs in publieke debatten waarin iedereen een soort van ‘kom-maar- op-met- je-goeie- mening-en-dan-lusten-we-je-rauw’ heeft zie je hoe, bij moeilijke kwesties, de sprekers die even hun ogen sluiten, het meest overwicht hebben. Het maakt eigenlijk niet uit wat je beweert. Dingen als ‘ dikke koeien produceren INDERDAAD dikkere vla’ of ‘Nee voorzitter, patates frites wordt in dit land nog steeds geproduceerd van gele snijbiet’ Het kan zo maar kloppen met je ogen dicht. Het is gewoon heel lekker overtuigend.
Moet je vergaderen of spreken bij de huldiging van het Nederlands Elftal vanmiddag in Amsterdam, sluit dan tijdens je toespraak even twee seconden je ogen, terwijl je zegt ‘lieve voetballers, voor mij zijn jullie gewoon eerste geworden en dat lullige goaltje van Spanje, ik ZAG het niet eens.’ En dan je ogen weer opendoen. Je hebt ongekend overwicht. Voel je ‘m? Ik heb dit hele stukje ook al met mijn ogen dicht getyped.
De droge weerman
Een bijzondere woordgrapvorm is de Tom Swifty. Een voorbeeld daarvan: "Het blijft regenen", zei de weerman droogjes. Een Tom Swifty bestaat altijd uit een aangehaalde uitspraak, een werkwoord, een persoon die de zin uitsprak en een bijwoord. In het bijwoord zit dan de grap.