Bij ons in de klas zat een jongen, die
oorspronkelijk niet uit de regio kwam. Hij praatte een beetje vreemd,
met net zo’n harde g als kinderen op de televisie. Toen hij op een
maandagochtend vertelde over zijn belevenissen in het weekend, zei
hij dat hij ‘s zondags patat gegeten had. Wat had hij gegeten?
Niemand in de klas begreep hem. Kinderen in Brabant noemen dat nou
eenmaal ‘frietjes’.
Ergens tussen Dordrecht en Breda ligt
de patatgrens. Ten zuiden van die grens heeft iedereen het over
‘frites’ als ze praten over gefrituurde aardappelstaafjes. Boven die
lijn heet precies hetzelfde spul ‘patat’. Trouwens, als een Vlaming
het over ‘patatten’ heeft, bedoelt hij aardappelen in het algemeen.
Ook kan het ‘dreun’ betekenen. Misverstanden tussen Hollanders en Vlamingen zijn het logische
gevolg.
Patates frites is de oorspronkelijke,
officiële term. Verouderd Frans voor ‘in vet gebakken
aardappel’. Zowel patat als frites is dus een beetje een raar woord.
Allebei de woorden dekken de inhoud maar half. Waarom in
Zuid-Nederland het tweede deel van het woord is overgenomen en in het noorden het eerste deel, is me een raadsel.
In modern Frans heet dit gerecht pommes
frites, omdat in die taal pomme
de terre het woord patate
verdrongen heeft. Pomme
de terre is weer een letterlijke
vertaling van ons woord ‘aardappel’. Eigenlijk is ‘patate’ een
indiaans woord, dat via het Spaans in het Frans terechtgekomen is. De
aardappel komt oorspronkelijk uit Midden-Amerika.
Jaren later kwam ik mijn vroegere klasgenoot in een snackbar tegen.
Ik vroeg hem hoe het patatje oorlog, dat hij at, smaakte. “Bedoelde
gij de frietjes? Haarstikke goe!” antwoordde hij in onvervalst
Brabants. Vijftien jaar inburgeren, het heeft gewerkt!
bron afbeelding: www.gebrook.info
Lees ook:In Frankrijk hebben ze het over ónze aardappel
Lees ook:Bloemrijk Nederlands in snackbars
Lees ook:Hoge getallen
Lees ook:Turquoise
Lees ook:Wel pedofiel, niet filopedisch