Immigratie is niets nieuws. Zolang deze streken aan de
Noordzee bewoonbaar zijn, zijn mensen van buitenaf gekomen om zich er te
vestigen. Zij namen hun gewoonten en hun cultuur mee. Maar natuurlijk ook hun
achternamen. Dat de namen van ‘moderne’ immigranten, zoals Magan of
Al-Khattabi, geen Nederlandstalige wortels hebben, is duidelijk. Maar ook
sommige op het oog Oer-Hollandse of Oer-Vlaamse namen zijn oorspronkelijk geïmporteerd.
In de loop van de eeuwen hebben veel Fransen en Walen zich
gevestigd in de Nederlanden. Lang niet al deze Franstaligen waren chique lui,
dus vele konden niet lezen en schrijven. Een plaatselijke klerk die geen Frans
sprak kon dan een hoop fouten maken. Dat Secrève in Sekreve veranderde, mag dan
geen verbazing wekken. Op deze manier werd Denis De Nijs en veranderde Lait de
Beurre (letterlijk Karnemelk) in Ledeboer. En Picard werd Piekhaar.
Traanboer
Duitse namen zijn over het algemeen makkelijker voor
Nederlandstaligen. Toch vielen ook hier de nodige ‘slachtoffers’ door
vernederlandsing en verbastering. Traunbauer werd Traanboer en Katschenreuther
(uit het dorpje Katschenreuth) werd Koetsenruiter. Of, heel vervelend voor de
afstammelingen, Kutschrutter.
Sommige namen lijken juist weer buitenlands, maar zijn zo
Nederlands als wat. De voorouder van Engels komt helemaal niet uit Engeland, maar
is een zoon van Engelbert.Duits stamt af van Doede en Deen van Daniël. Verder
is nog een categorie namen die heel duidelijk uit het buitenland komt. Dat zijn
Nederlandstalige namen met een ander land of een stad in het buitenland er in.
Van Bon komt uit Bonn en waar Van Praag, Berlijn en Van Zweden vandaan komen,
ligt voor de hand.
Exotisch
Heel veel Nederlanders en Vlamingen zitten vaak vol verhalen
over de exotische herkomst van hun namen. In onze familie gaat bijvoorbeeld het
verhaal dat we afstammen van een Duits roofriddergeslacht Von Schattenberg. In
mijn familie aan moederskant gaat het verhaal dat haar naam Kocken een
verbastering is van het Franse adellijke geslacht Le Cocq. Mensen, geloof dit
soort borrelpraat niet te snel. Volgens sommige fantasten stamt half Nederland
af van Karel de Grote.
Schattenberg is een klein boerengehuchtje dat vlakbij Oude
Pekela over de Duitse grens ligt. En Kocken betekent gewoon ‘Koekenbakker’.
Dit is het zesde en laatste deel van een wekelijkse serie over familienamen. Aanvullingen? Vragen? Reacties zijn
altijd welkom, ook via [email protected]. Voor dit artikel heb ik gebruikgemaakt van de familiedatabank van het Meertens Instituut.
Volgende week begint een nieuwe serie op de donderdagmiddag op nltaal.blog.nl!
Lees ook:Lijsten met een Ridder en een Engel
Lees ook:Hadewijch, Reinaert, Multatuli en Grunberg voor Duitsers
Lees ook:Een promotie van geit tot keizer
Lees ook:De krullenbol, de kievit en de keizer
Lees ook:De chique Six