Nederlands in de wereld

Screen shot 2010-11-09 at 1.34.13 PM

Etymoloog Nicoline van der Sijs speurde acht jaar lang met vijftig medewerkers naar Hollandse restanten in vreemde talen over de hele wereld. Ze stuitte op 46.310 woorden in 138 talen. Na aftrek van talloze dubbelingen kon ze het aantal terugbrengen tot 17.560 unieke ’uitleenwoorden. Het meest overgenomen woord blijkt baas. Het woord 57 keer overgenomen: bijvoorbeeld door het Engels (boss), het Javaans (bas) en zelfs door een Chinees dialect (bosi), al kan die laatste variant ook via het Engels zijn ontstaan. In haar pionierswerk ’Nederlandse woorden wereldwijd’, dat 19 november verschijnt,kun je er alles over lezen.

kongsi kongsa

Screen shot 2010-10-31 at 10.43.54 AMHet Nederlands is doorspekt met Frans en Engels en Duits maar ook met Chinese woorden. Een zo’n woord is kongsi. Dit betekent eigenlijk een groep wiens activiteiten gemanaged moet worden. Je kunt het zien als een firma of een vennootschap. In het Nederlands kreeg het woord kongsi een ongunstige betekenis, namelijk een kliek of een groep die samenwerkt om zich te bevoordelen. Dat had niets te maken met de betekenis in het Chinees waar kongi’s ook namen hadden, bijvoorbeeld die van een bloem, en ook sterk bepaald werden door familiale banden. Inmiddels is de kongsi in China ook niet altijd meer met familieleden gevormd. Kongsi kongsa.

Meldpunt Engelse woorden

Screen shot 2010-10-26 at 10.25.50 AMOnlangs had ik een lezing van iemand die het telkens over Siro Difet had. Siro Difet bleek eigenlijk Zero Defect te zijn. Zo had hij het even later ook over low proppebilletie en saiduffects (side effects), in een soort eigen Engels. In de NRC las ik dat je er melding bij ze van mag maken als het je teveel stoort dat er Engelse woorden in krante-artikelen zitten. Journalisten, eigenlijk voornamelijk de columnisten, en tv-presentatoren gebruiken volgens de NRC ombudsman ook veel Engelse woorden, als gevolg van de ontwikkeling van de samenleving. Zo hebben ze het al gauw over mind fuck, funshoppen, outplacement, close up, selebbrities, en glemmer. Wat ik leuk vindt is dat Siro Difet ineens helemaal niet Engels klonk. Het klonk heel erg…ja, zeeuws bijna. Wat dan wel weer aardig is, dat de dialecten ook worden verrijkt.

Flarfdichten

Screen shot 2010-10-25 at 9.54.34 AMIk wist het niet, maar Ron Rijghard van de NRC, informeerde me met zijn artikel over de poezie van Jack van Gelder en Bas Ticheler in de NRC van 24 september, over het fenomeen flarfdichten. Flarfdichten is het willekeurig van internet plukken van tekst, dat opnieuw rangschikken, waardoor je een gedicht krijgt. Zelf hebben van Gelder en Ticheler ook een aantal gedichten gemaakt door hun eigen verslaggeving opnieuw in dichtvorm neer te zetten. De dichtbundel is genoemd HIJ ZIT ERIN. Prachtig toch? Nu moeten we zelf ook even flarfdichten natuurlijk. Ik worstelde me naar het volgende:

Verschijnt als Normaal

Een grote lijst titels

Lucratief

Het kon wel eens een luchtzak zijn maar de oorzaak

Faxverzoek

Nou goed, mensen kijk maar. Volgens mij  kan het beter.

Pihara, een taal zonder recursie

Screen shot 2010-10-24 at 8.12.00 PMHet begrip recursie verwijst naar de mogelijkheid om in onze taal zinnen te ‘embedden’. Denk aan: ik denk dat hij denkt dat zij denkt….Een soort Droste-effect in de taal. Onderzoeker Daniel Everett leefde 30 jaar bij indianen op regelmatige basis. Hij ontdekte dat ze telkens maar 1 werkwoord in een zin gebruiken. Zij zeggen dus nooit Els denkt dat Huub denkt dat hij droomt. In plaats daarvan houden ze het bij Els denkt aan Huub. Huub denkt. Huub droomt. Hoe Huub er dan achter komt dat hij denkt dat hij droomt, is natuurlijk nog de vraag. Maar die vraag stellen de Indianen die het Pihara, hun taal, spreken misschien niet. Zij houden de zaak kern-achtig en duidelijk. Soms laten ze ook dingen weg, in het geval er groot risico is dat er recursie moet komen. Dat is ook een beetje je kop in het zand steken natuurlijk. Gelukkig kan dat wel in het Pihara. Els steekt kop in zand. Niks aan de hand. Luister hier naar Pihara zang: Pihara singing

Bron: Berthold van Maris, NRC Handelsblad

Een stukje poezie

Vingerafdrukken op het venster

Ik denk dat poëzie iets is als vingerafdrukken
op het venster, waarachter een kind dat niet kan slapen
te wachten staat op de dag. Uit aarde komt nevel,

uit verdriet een soort ach. Wolken
zorgen voor vijfentwintig soorten licht.
Eigenlijk houden ze het tegen. Tegenlicht.

Het is nog te vroeg om nu te zijn. Maar de rivieren
vertrekken alvast. Ze hebben het geruis
uit de zilverfabriek van de zee gehoord.

Dochter naast me voor het raam. Van haar houden
is de gemakkelijkste manier om dit alles te onthouden.
Vogels vinden in de smidse van hun geluid

uit, uit, uit.

~Herman de Coninck

communicatieve mediation, wat is dat nou weer

Screen shot 2010-10-21 at 8.37.44 PMVandaag ving ik in tram 13, een gesprek op van een diep verontwaardigde trambestuurster die verplicht op cursus moest. Het gesprek voerde ze met een collega die geduldig luisterde, af en toe bezorgd naar het verkeer kijkend dat voorbij schoot. De bestuurster gaf aan dat de nieuwe cursus die ze moest volgen ‘communicatieve mediation’ heette. Ze herhaalde het ook een aantal keer. Vervolgens voegde ze toe dat ze best wist wat communicatie was, maar wat nou communicatieve mediation was, dat ging haar totaal boven haar pet. Begrijpelijk. Want waarom het toch al zo ingewikkelde mediation, dat bol staat van de communicatie-technieken, hermoemen met de onooglijke term communicatief? Mediation ofwel bemiddeling, als het al niet een communicatieve stijl apart is, staat bol van de communicatie-technieken. Sterker nog, dat is het enige waar het om draait! De boel aan mekaar lullen totdat iedereen weer op een lijn zit, dat is het. Hoe communicatief kan het nog worden?

Er zijn natuurlijk mensen die het heerlijk vinden om hun eigen vak of hun eigen beroep zo ingewikkeld mogelijk te benoemen. Dat hebben we al jarenlang mee mogen maken met functies. Van zoiets mysterieus als international regional marketing developer Asian and Pacific Department, tot aan Director International Merchandising CNS; nu gaan we de vakgebieden zelf lekker ingewikkeld doen klinken. Wat dacht je van interconnective human interaction of fueled emotional transferring. Klinkt het niet verbijsterend? We worden allemaal nog Amerikaans als het zo doorgaat. Gelukkig heb ik dit net zelf bedacht dus daar heeft niemand lastg van.