In het ABC van Nederlandse straatnamen komt elke week een
bijzondere straatnaam in Nederland aan bod. Deze week is I aan de beurt: Ingeland in Alphen aan den Rijn.
Soms valt het
vies tegen straten voor deze rubriek te vinden. Een stratenboek heb
ik niet liggen, dus moet ik ze ergens uit mijn algemene ontwikkeling
halen. Natuurlijk zijn er straten genoeg die met een i beginnen,
zoals Iepenlaan en Irisstraat. Maar daar ben je te snel over
uitgepraat. De Iepenlaan ligt meestal naast de Eikendreef en de
Berkenhof. En de Irisstraat is vaak een zijstraat van de Seringenweg
en het Rozenplein.
Tussen al die na
1900 uit de grond gestampte wijken met straten op thema zitten
gelukkig soms wel juweeltjes. Een lezer mailt me het volgende over
het Ingeland in Alphen aan den Rijn: “Mijn zusje heet Inge, dus
vond ik het wel grappig.” Inderdaad wel aardig, want op het eerste
gezicht lijkt het wel of de straat gebouwd is op het ‘land van Inge’.
Zou zij de straat kunnen opeisen als haar eigendom? Of is Ingeland
gewoon Limburgs voor ‘Engeland’?
U ziet hem al
aankomen. Ik moet Inge teleurstellen. En alle Limburgers ook. Het
Ingeland ligt in een wijk waar straten genoemd zijn naar alles wat
met waterwerken en dergelijke te maken heeft. Vlakbij ligt
bijvoorbeeld de Dijkgraaf, zoals de baas van een waterschap heet.
Ietsje verder liggen straten, genoemd naar verschillende waterpeilen.
Dus ook Ingeland heeft daar iets mee te maken.
Net zoals een
dijkgraaf is een ingeland een persoon. Het is de eigenaar van een
bedijkt stuk land, een waterschap of een polder. Eigenlijk een soort
grootgrondbezitter. Het woord komt uit het Middelnederlands
(middeleeuwse voorloper van Nederlands). Gelant betekende
‘eigenaar zijnde van een stuk land’. Een gelante heer had dus land.
Iets totaal anders dan een galante heer. Had je land binnen, dus in
de dijken, dan was je in-gelant.
Ingelanden
hadden in vroeger tijden als enigen actief en passief stemrecht
binnen het waterschap. Zij bepaalden dus bijvoorbeeld wie van hen de
Dijkgraaf werd. Tegenwoordig zijn waterschappen een stuk
democratischer geworden, al stemt geen hond voor de verkiezingen
daarvoor. Maar dat is een héél ander verhaal.
Lees ook:Emmen: Geen Zwitsers
Lees ook:Geen monopolie op straatnamen
Lees ook:Komt Van Persie uit Iran?
Lees ook:Een statig Plein met een onooglijke naam
Lees ook:Kuijt of Kuyt, Feijenoord of Feyenoord?